Pootlikken. Of pootbijten. Het is gedrag dat je snel ziet. Je hond zit ineens aan zijn poot. En meteen ga je nadenken. Is hij gestrest? Heeft hij pijn? Is er iets met zijn huid? Dat is heel normaal. Ik heb dat zelf ook. We willen graag snel weten wat er aan de hand is. Alsof het gedrag zelf al het antwoord geeft.
Maar zo werkt het vaak niet. Het gedrag alleen zegt meestal weinig. De situatie eromheen zegt veel meer.
Pootlikken zegt weinig zonder context
Als je alleen naar het likken kijkt, mis je veel informatie. Alles wat er vóór en tijdens gebeurt, is belangrijk. Een hond die aan zijn poot likt na een lange wandeling laat iets anders zien dan een hond die dat ’s nachts doet. En een hond die altijd dezelfde poot likt, vertelt iets anders dan een hond die elke keer een andere poot kiest.
Het gedrag lijkt hetzelfde. Maar de reden kan heel anders zijn. Daarom gaat het vaak mis. We plakken snel één verklaring op één gedrag. Maar honden zijn niet zo simpel. Mensen trouwens ook niet.
Observeren
Observeren klinkt misschien alsof je niets doet. Maar dat is het niet. Observeren is goed kijken, zonder meteen te willen ingrijpen. Kijk goed wanneer het begint. Begint het na wandelen, spelen of trainen? Of juist later op de avond, als het rustig is?
Ik zie veel honden die pas ’s avonds gaan likken. Niet omdat er dan ineens iets mis is, maar omdat alles van de dag dan pas verwerkt wordt. Een paar seconden likken is iets anders dan minutenlang doorgaan. En gedrag dat af en toe gebeurt, is iets anders dan gedrag dat elke dag terugkomt.
Het patroon is vaak belangrijker dan hoe heftig het eruitziet.
Eén poot of meerdere?
Likt je hond steeds dezelfde poot? Dan kan er iets plaatselijks spelen. Wisselt hij van poot? Dan zie je dat vaker bij spanning of gewoontegedrag. Maar ook dit is geen vast antwoord. Het is één stukje van de puzzel.
Wat doet je hond nog meer op dat moment?
Dit is misschien wel het belangrijkste om te zien. Niet alleen wat hij met zijn poot doet, maar wat de rest van zijn lichaam laat zien. Let op kleine signalen. Zuchten. Hijgen. Wegkijken. Minder contact zoeken. Soms heel subtiel.
Gedrag tijdens het likken
Sommige honden worden rustiger terwijl ze likken. Hun lichaam ontspant. Andere honden lijken juist vast te zitten in het gedrag. Ze zijn moeilijk te bereiken en reageren nauwelijks op afleiding. Dat verschil zegt veel. Staat je hond op en gaat hij iets anders doen? Of blijft hij onrustig en begint hij later opnieuw? Wat er na het likken gebeurt, laat vaak zien of het geholpen heeft of niet.
Stress, ongemak of zelfregulatie?
Dit is het lastige deel. Want hetzelfde gedrag kan iets heel anders betekenen per hond. Wordt je hond na het likken rustiger? Dan kan het een manier zijn om zichzelf te kalmeren. Wordt het likken steeds langer, heftiger of vaker? Dan helpt het niet meer, maar blijft je hond erin hangen.
Soms is afleiding genoeg. Even aandacht, even bewegen, en het is klaar. Maar soms helpt afleiding helemaal niet. Dan zit je hond niet in het hier en nu. Dan is hij bezig met iets wat dieper zit.
Wanneer moet je iets doen?
Dit is een vraag die veel mensen hebben. Wanneer kijk je te lang? En wanneer grijp je te snel in?
Observeren of ingrijpen
Observeren is geen probleem zolang je patronen blijft volgen. Het wordt een probleem als het gedrag duidelijk verandert en je dat negeert.
Twijfel hoort erbij. Dat betekent niet dat je het verkeerd doet.
Wanneer verder laten kijken zinvol is
Wordt het gedrag steeds erger, duurt het langer, is het moeilijk te stoppen of verandert je hond ook op andere momenten? Dan is het logisch om verder te kijken. Soms lichamelijk. Soms breder dan dat. Niet omdat het meteen ernstig is. Maar omdat je het hele plaatje wilt begrijpen.
Waarom stoppen vaak niet de beste eerste stap is
Je kunt het likken stoppen. Maar daarmee verdwijnt niet altijd de reden. Voor sommige honden is pootlikken een manier om spanning kwijt te raken. Als je dat wegneemt zonder te snappen waarom het gebeurt, blijft die spanning bestaan.
En die komt vaak op een andere manier terug.
